चीनसँगको अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार प्रवेशद्वार रसुवागढीबाट नेपाली सामानको निर्यात साढे १ वर्षको लागि रोकिएको छ। प्रारम्भमा, चिनियाँ पक्षले भाषा समस्याका कारण निर्यातमा प्रतिबन्ध लगायो। जब भाषाको समस्या समाधान हुँदैछ, चीनमा कोविड १९ देखिएकोले चिनियाँ पक्षले अहिलेसम्म निर्यातको लागि अनुमति प्रदान गरेको छैन। रसुवा भन्सार कार्यालयका अनुसार जुलाई २०१० देखि चौकीबाट कुनै सामान निर्यात गरिएको छैन।
यद्यपि निर्यात आयातभन्दा थोरै भए पनि चिनियाँ बजारमा नेपाली वस्तुको माग बढिरहेको थियो। तिब्बतमा चीनको स्वायत्त क्षेत्र गुम्बालाई नेपाली दाल र घीको साथै बाँसको म्याट, काठका टेबुल र अम्रिसो कुचोको ठूलो माग छ। व्यापारीहरूले भनेका छन् कि भारतको विभिन्न भागबाट सामानको प्रवाह बढेको वस्तुको निर्यातमा लामो समय रोकिएको छ।
जुलाई भन्दा पहिले दाल, घी, चाउचाउ, बिस्कुट, च्युइंगम र अन्य वस्तुहरू निर्यात भइरहेको थियो। करीव २ सवारी साधनहरु हरेक महिना खाद्यान्न वस्तुहरु निर्यात गर्दै थिए। नेपाली सामान तिब्बतको सिग्त्से र ल्हासामा पठाइयो। नेपाली खानामा भन्सार महसुल तिर्नुपर्दा व्यापारीहरू सहज थिए। ८,००० आरएमबी सम्मका सामानहरूले भन्सार भुक्तान गर्नुपर्दैन। उद्यमी पुरुषोत्तम पौडेलले सरकारले यस समस्याको समाधानका लागि उचित पहल गर्नुपर्ने बताउनुभयो।
औपचारिक रुपमा खोल्नु भन्दा पहिले नै खाद्यान्न वस्तुहरु रसुवागढी चौकीमा जाने गर्थे। सडक निर्माण नभए पनि आटा, च्युइंगम र चिनी लगायतका सामग्रीहरू निर्यात भइरहेको थियो। व्यवसायी पौडेलले भने कि नेपाली सामानको संख्या कडा भएपछि व्यापारीको संख्या घटेको छ। “माग भएको छ भने पनि यसलाई चिनियाँ बजारमा लैजान नसक्नु दुर्भाग्य हो,” उनले भने, यसले दुई देशहरूबीचको व्यापारमा दीर्घकालीन असर पार्नेछ।
यद्यपि लामो समयदेखि नेपाली वस्तु चीनमा पुर्याउन पहल भइरहेको छ, तर यसले कुनै बाटो पत्ता लगाउन सकेको छैन। चिनियाँ पक्षले लामो समयदेखि निर्यात प्रतिबन्धित गरेको छ र आयातलाई कडा बनाएको छ। हाल, पाँचवटा चिनियाँ सवारी साधनहरू दैनिक सामान ल्याउँदैछन्। चीनले रेडिमेड, इलेक्ट्रोनिक्स, जलविद्युत परियोजना सामग्री, टेलिकम सामग्री र फलफूल आयात गर्दैछ। यसै गरी, बाँसको गुँड, काठका टेबुल, एम्रीसो कुचो र अन्य चीजहरू नेपालबाट चीन निर्यात हुने गरेको छ।
२०७१ सालदेखि सञ्चालनमा रहेको रसुवागढी चौकीमा दैनिक २५० भन्दा बढी सवारी साधनहरू प्रयोग गर्ने गरेका थिए। चीनले यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय बन्दरगाहको रूपमा घोषणा गरिसकेपछि व्यापारी, व्यापारी र सिमानाका सवारी साधनहरूको दबाब बढ्दै गयो। रसूवागढीबाट चीनको केरुङ सम्म पुग्न तपाईंले २४ किलोमिटरको दूरी तय गर्नुपर्दछ।
